"Νεφέλες" του Αριστοφάνη

Τη διδακτική κωμωδία «Νεφέλες» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Νίκου Παροίκου, που είναι μία θεαματική θεατρική παράσταση προσαρμοσμένη για παιδιά, θα παρακολουθήσει η Β΄Γ/σίου του σχολείου μας, στις 25/4/2024, στο Θέατρο Δόρα Στράτου.

Οι Νεφέλες είναι αρχαία κωμωδία του Αριστοφάνη που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στα Μεγάλα Διονύσια του 423 π.Χ. όπου κι απέσπασε το τρίτο βραβείο. Ο Αριστοφάνης που πίστευε ότι οι Νεφέλες είναι από τα καλύτερα έργα του, το διόρθωσε ριζικά με σκοπό να το παρουσιάσει ξανά στο κοινό. Οι Νεφέλες που μας σώζονται έως σήμερα είναι η δεύτερη εκδοχή. Πρόκειται για ένα από τα πιο γνωστά και πολυσυζητημένα έργα του Αριστοφάνη, ο άλυτος γρίφος μέσα σ’ ολόκληρη την αριστοφανική παραγωγή κι ένα από τα μεγαλύτερα ερωτηματικά στην ιστορία της λογοτεχνίας.

Το όνομα  Νεφέλες (τις νεφελώδεις δηλαδή ιδέες της φιλοσοφίας), τις οποίες, κατά τον ποιητή, ο Σωκράτης θεωρεί θεές, μαζί με το Χάος και τη Γλώσσα, και μ' αυτές αντικαθιστά τους θεούς της πόλης.

Η υπόθεση του έργου είναι πολύ απλή και διαχρονική: Ο Στρεψιάδης, ένας γέρος Αθηναίος χωριάτης, παντρεμένος με μία αριστοκράτισσα Αθηναία, εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα κι απέκτησαν ένα γιο, τον Φειδιππίδη, που αναθρεμμένος σαν αριστοκράτης, έφτασε στο σημείο να καταχρεώσει τον πατέρα του με τις σπατάλες του και την άσωτη ζωή του. Ο καταχρεωμένος πατέρας αναζητά ένα καλό σχολείο, για να σπουδάσει τον γιο του, ώστε αυτός να μπορέσει να τον βοηθήσει να ξεχρεώσει. Όμως, ο γιος του δε δέχεται. 

Έτσι, αποφασίζει να πάει ο ίδιος στο σχολείο του Σωκράτη. Ο δύστυχος πατέρας προσπαθεί να μάθει τα μαθήματα, αλλά δεν τα καταφέρνει. Ζητάει βοήθεια από τις Νεφέλες και εκείνες τον συμβουλεύουν να φέρει έστω και με το ζόρι τον γιο του στο Σχολείο, για να μάθει εκείνος όλα αυτά που ο ίδιος δεν καταλαβαίνει.

Τελικά, καταφέρνει να φέρει τον γιο του στο Σχολείο και παρακαλεί τον Σωκράτη να του διδάξει τον «άδικο λόγο». Ο γιος τελειώνει τις σπουδές του με επιτυχία. Ο πατέρας τον υποδέχεται όλο χαρά, αλλά γρήγορα διαπιστώνει ότι αυτό που διδάχθηκε ο γιος του, δηλαδή η αδικία, εφαρμόζεται μέσα στο ίδιο του το σπίτι.

Ο Αριστοφάνης καυτηριάζει τα φροντιστήρια των σοφιστών στην Αθήνα και την "προοδευτική" παιδεία που παρείχε την εποχή εκείνη ο Σωκράτης. Εκθέτει τις αρνητικές συνέπειες που είχαν αυτά στον χώρο της οικογένειας και παρουσιάζει την υπονόμευση των πατροπαράδοτων ηθών και κανόνων, αναλύοντας την κρίση της ηθικής και της πολιτικής στην αθηναϊκή κοινωνία, την παρακμή του παλαιού εκπαιδευτικού συστήματος και την πάλη των δύο γενεών.

Πριν αρχίσει η παράσταση θα μιλήσει στους μαθητές για την αξία του Θεάτρου ο ομότιμος καθηγητής Φιλοσοφίας και πρώην Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδόσης Πελεγρίνης. 

Θα ακολουθήσει περίπατος στον λόφο του Φιλοπάππου, στάση για ξεκούραση και για  αναμνηστικές φωτογραφίες με φόντο την Ακρόπολη.  Στη συνέχεια οι μαθητές θα οδηγηθούν στο μέρος όπου πιστεύεται ότι φυλακίστηκε ο Σωκράτης. Εκεί ο Σκηνοθέτης της παράστασης και διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νίκος Παροίκος, θα μιλήσει στους μαθητές  για τον Σωκράτη, τον Αριστοφάνη και τις Νεφέλες.